รู้จัก PrEP และ PEP: ยาต้านไวรัสเอชไอวีทางเลือกใหม่เพื่อชีวิตที่ปลอดภัย
การแพร่ระบาดของเชื้อเอชไอวีในปัจจุบัน มีความก้าวหน้าทางการแพทย์อย่างมากในการป้องกันและรักษา นอกเหนือจากการใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอแล้ว ยังมียาต้านไวรัสเอชไอวีสำหรับคนทั่วไปที่ไม่มีเชื้อ เพื่อลดโอกาสการติดเชื้ออีกด้วย นั่นคือ PrEP (ยาป้องกันก่อนการสัมผัสเชื้อ) และ PEP (ยาป้องกันหลังการสัมผัสเชื้อ) ซึ่งเป็นทางเลือกใหม่ที่ช่วยให้คุณใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจและปลอดภัยยิ่งขึ้น
PrEP คืออะไร?
PrEP หรือ Pre-Exposure Prophylaxis คือ ยาป้องกันก่อนการสัมผัสเชื้อ เป็นยาต้านไวรัสเอชไอวีชนิดเม็ดที่ต้องรับประทานอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี เหมาะสำหรับผู้ที่ยังไม่มีเชื้อเอชไอวีแต่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน, ผู้ที่มีคู่นอนที่ติดเชื้อเอชไอวีแต่ยังไม่สามารถควบคุมปริมาณไวรัสในร่างกายได้ หรือผู้ที่ใช้สารเสพติดชนิดฉีด
วิธีใช้ยา:
- PrEP แบบรายวัน: รับประทานวันละ 1 เม็ด อย่างสม่ำเสมอทุกวัน
- PrEP แบบ On-Demand (ตามสถานการณ์): เหมาะสำหรับผู้ที่วางแผนมีเพศสัมพันธ์เป็นครั้งคราว มีวิธีทานดังนี้:
- 2-1-1: ทาน 2 เม็ด ก่อนมีเพศสัมพันธ์ 2-24 ชั่วโมง, จากนั้นทานอีก 1 เม็ด หลังจากมีเพศสัมพันธ์ 24 ชั่วโมง และทานอีก 1 เม็ด หลังจากมีเพศสัมพันธ์อีก 24 ชั่วโมง
ข้อดี: หากรับประทานอย่างสม่ำเสมอและถูกวิธี PrEP สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อเอชไอวีจากการมีเพศสัมพันธ์ได้มากกว่า 90% และจากการใช้เข็มฉีดยาร่วมกันได้มากกว่า 70%
PEP คืออะไร?
PEP หรือ Post-Exposure Prophylaxis คือ ยาป้องกันหลังการสัมผัสเชื้อ เป็นยาต้านไวรัสเอชไอวีที่ต้องรับประทานโดยเร็วที่สุดหลังจากสงสัยว่าได้รับความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี เช่น กรณีมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน, ถุงยางอนามัยแตก, ถูกล่วงละเมิดทางเพศ หรือบุคลากรทางการแพทย์สัมผัสกับเลือดของผู้ติดเชื้อ
วิธีใช้ยา:
- ต้องเริ่มทานยาให้เร็วที่สุด: ภายใน 72 ชั่วโมง (3 วัน) หลังมีความเสี่ยง
- ระยะเวลาการทาน: ทานต่อเนื่องเป็นเวลา 1 เดือน
- ข้อสำคัญ: การทานยา PEP ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น และควรเริ่มต้นภายใน 24 ชั่วโมงแรกเพื่อประสิทธิภาพสูงสุด
ข้อดี: หากเริ่มใช้ยาได้ทันท่วงทีและทานครบตามกำหนด PEP สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อเอชไอวีได้มาก
ความแตกต่างที่สำคัญ: PrEP และ PEP
| คุณสมบัติ | PrEP (ก่อนเสี่ยง) | PEP (หลังเสี่ยง) |
|---|---|---|
| จุดประสงค์ | ป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีก่อนมีความเสี่ยง | ป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีหลังมีความเสี่ยง |
| ช่วงเวลาใช้ยา | ทานอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ | ทานหลังจากมีความเสี่ยง ภายใน 72 ชั่วโมง |
| ระยะเวลาทาน | แบบรายวัน หรือ แบบ On-Demand (ตามสถานการณ์) | 28 วัน |
| สถานะของผู้ใช้ | ผู้ที่ยังไม่มีเชื้อเอชไอวี | ผู้ที่ยังไม่มีเชื้อเอชไอวี |
| กลุ่มเป้าหมาย | ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงอย่างต่อเนื่อง | ผู้ที่มีความเสี่ยงฉุกเฉิน |
สรุป: จะเลือกใช้อะไรดี?
- หากคุณรู้ตัวว่ามีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวีอยู่เสมอ เช่น มีคู่นอนหลายคน หรือไม่ชอบใช้ถุงยางอนามัย PrEP คือตัวเลือกที่เหมาะกับคุณเพื่อการป้องกันในระยะยาว
- หากคุณเผชิญกับสถานการณ์ที่ไม่คาดคิดและมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้ออย่างฉุกเฉิน เช่น ถุงยางอนามัยแตก หรือถูกล่วงละเมิดทางเพศ PEP คือสิ่งที่คุณต้องรีบไปพบแพทย์เพื่อขอรับยาโดยเร็วที่สุด
การใช้ยา PrEP และ PEP เป็นเครื่องมือสำคัญในการดูแลสุขภาพทางเพศของคุณ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อขอคำแนะนำและตรวจหาเชื้อเอชไอวีก่อนและระหว่างการใช้ยา เพื่อให้แน่ใจว่าคุณได้รับประโยชน์สูงสุดและใช้ชีวิตได้อย่างปลอดภัยในทุกๆ วัน
ปรึกษาคุณหมอเพื่อรับยาได้ที่ พัทยา 2 คลินิก ครับ ทุกวัน สอบถามค่าใช้จ่ายได้ครับ สมเหตุสมผล
